Współczesne, odrodzone instytucje spółdzielczej samopomocy finansowej – popularne w całej Polsce SKOK-i – obchodzą w tym roku 25-lecie swojej działalności. Powstanie pierwszej spółdzielczej kasy w Elektrociepłowni „Gdańsk” w sierpniu 1992 r., a we wrześniu tego roku podpisanie aktu erekcyjnego Kasy Krajowej dało początek systemowi, dzięki któremu rzesze Polaków, ignorowanych do tej pory przez banki, mogą swobodnie korzystać z bogatej oferty finansowej. Jednak SKOK-i to nie tylko finanse. Ćwierć wieku działalności pokazało, z jakim zaangażowaniem spółdzielczość finansowa wypełniała także swoją misję społeczną. To skłania do podsumowań i zebrania najważniejszych osiągnięć.
Powstanie ruchu samopomocy finansowej i jego sukces wynikał w znacznym stopniu z odwołania się do dziedzictwa myśli Franciszka Stefczyka, który w 1890 r. w podkrakowskiej wsi Czernichów utworzył pierwszą na ziemiach polskich spółdzielnię oszczędnościowo-kredytową. Od tego momentu jego działalność skoncentrowała się na upowszechnianiu idei wiejskich kas spółdzielczych na terenie całej Galicji oraz organizowaniu kursów dla pracowników powstających spółdzielni. Jednocześnie w znaczny sposób przyczynił się on do wyrwania z objęć lichwiarzy mieszkańców zaboru austriackiego, ale także podniesienia ich świadomości finansowej , a co za tym idzie także poziomu życia. Nic więc dziwnego, że idea samopomocy finansowej spotkała się i później z dużym odzewem społecznym – w okresie międzywojennym półtora miliona członków tworzyło niemałą liczbę około trzech tysięcy pięciuset Kas, aktywnych na terenach znajdujących się do niedawna pod panowaniem trzech zaborców. Działalności Kas Stefczyka przypisuje się znaczną rolę w rozwoju usług i drobnej przedsiębiorczości w świeżo odrodzonej Polsce, a także kształtowaniu świadomości narodowej Polaków.
Jednak okres II wojny światowej, a później komunistyczna władza w Polsce doprowadziły do całkowitej likwidacji spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Ich odbudowa stała się możliwa dopiero po przemianach 1989 r. W lipcu 1990 r. powstała Fundacja na rzecz Polskich Związków Kredytowych – instytucja, która dała początek późniejszemu systemowi SKOK. Przewodniczącym rady nadzorczej Fundacji został Lech Kaczyński, a jej prezesem Grzegorz Bierecki. Pierwsze regulacje dopuszczające tworzenia spółdzielczych kas zostały uchwalone wraz z ustawą o związkach zawodowych 23 maja 1991r. Dzięki pracy wszystkich osób zaangażowanych w ideę SKOK-ów 31 sierpnia 1992 r. nastąpiło otwarcie pierwszej kasy w Elektrociepłowni „Gdańsk”, a 25 września podpisano akt erekcyjny Kasy Krajowej. Od tego momentu system SKOK zaczął się intensywnie rozwijać, stając się znaczącym podmiotem rynku finansowego, oferując niemal dwumilionowej już dziś rzeszy członków bogatą ofertę finansową. Przez 25 lat nie zmienił się także spółdzielczy charakter Kas. Dlatego właśnie system SKOK w dobie największych kryzysów finansowych zachowuje swoją stabilną pozycję.
Trzeba jednak pamiętać, że kolejnym ważnym polem aktywności Kas jest ich działalność społeczna. To właśnie wspieranie najbardziej potrzebujących, a nie generowanie zysków, jest prawdziwą misją SKÓK-ów. Wszystko w myśl dwóch prostych zasad: Czynienie dobra jest równoznaczne z dbałością o dobro własne i Człowiek jest naj ważniejszy.
Społeczna misja SKOK-ów nie rozerwalnie związana jest z troską o umacnianie postaw patriotycznych i dbałością o chrześcijańskie podstawy działania w sferze ekonomii, finansów. W ten sposób nawiązano bezpośrednio do działalności samego Franciszka Stefczyka. Realizacja misji to przede wszystkim działania edukacyjne oraz wspieranie kultury i sztuki – szczególnie tej krzewiącej wartości chrześcijańskie i odwołującej się do naszej tradycji i historii. To między innymi mecenat licznych, ważnych filmów traktujących o dziejach Polski i wydarzeniach ważnych dla wiernych i polskiego Kościoła. Na wsparcie SKOK-ów mogli liczyć twórcy kinowych superprodukcji Wołyń, Czarny Czwartek czy Układ Zamknięty, a także mniejszych , ale nie mniej ważnych filmowych obrazów: Popiełuszko, wolność jest w nas i Błogosławiona wina. Przez wiele łat SKOK-i patronowały też ważnym filmowym wydarzeniom: festiwalowi Niepokorni, Niezłomni, Wyklęci oraz Gdańsk Doc Festiwal. Swoim mecenatem SKOK-i objęły także twórców muzycznych.
Na wyjątkowe uznanie zasługuje wsparcie, jakiego SKOK-i oraz związane z nimi instytucje udzielają inicjatywom , wydarzeniom i miejscom mającym duże znaczenie w życiu duchowym Polaków. Szczególną opieką serca członków Kas otaczają Jasną Górę – Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej. Dzięki wsparciu finansowemu SKOK-ów oraz pracy i talentowi współczesnych artystów i rzemieślników powróciło do Kaplicy Cudownego Obrazu srebrne tabernakulum, ofiarowane niegdyś przez paulinów na potrzeby Powstania Styczniowego. Matce Bożej ofiarowano dar wotywny w postaci bursztynowej sukienki na Cudowny Obraz. SKOK-i przyczyniły się również do zabezpieczenia Cudownego Obrazu w sposób specjalistyczny, zgodny z najnowszymi osiągnięciami sztuki konserwatorskiej .
W tym roku sektor SKOK, reprezentowany przez Kasę Krajową, dostarczył pomoc materialną na potrzeby Akcji Pomocowej dla Polaków na Wschodzie. Jest to akcja, w której Kancelaria Prezydenta RP organizuje przekazywanie darów dla Polaków na Ukrainie i Litwie. Jak widać, zakres realizowania przez SKOK-i misji społecznej jest bardzo szeroki i możemy być pewni , że w przyszłości podobnych inicjatyw również nie zabraknie.
Źródło: Tęcza Polska / kwiecień 2017
