Spółdzielnie finansowe na polskim rynku usług finansowych |

Spółdzielnie finansowe na polskim rynku usług finansowych

Spółdzielnie finansowe różnią się od komercyjnych podmiotów działających na rynku usług finansowych, właśnie dlatego, że są spółdzielniami.

Ostatnio w sejmie w trakcie prac nad nowym prawem spółdzielczym posłowie zgłosili poprawkę, która miała pozwalać Krajowej Radzie Spółdzielczej – ustawowemu organowi samorządu spółdzielczego – zwoływać walne zebrania członków spółdzielni, m.in. jeżeli spółdzielnia rażąco narusza przepisy prawa lub interes swoich członków. Pierwotnie poprawka ta miała nie dotyczyć banków spółdzielczych i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Za wyłączeniem tego uprawnienia w stosunku do spółdzielni finansowych bardzo mocno optowało Ministerstwo Finansów twierdząc, że kolidowałoby to z uprawnieniami i rolą Komisji Nadzoru Finansowego. Ostatecznie posłów argumenty Ministerstwa Finansów nie przekonały i zdecydowali oni, że w nowym Prawie spółdzielczym Krajowa Rada Spółdzielcza będzie mogła w przypadku wszystkich spółdzielni m.in. rażąco naruszających prawo lub interes swoich członków zwoływać walne zebrania członków.

Dyskusja ta pokazała jak specyficznymi podmiotami są spółdzielnie finansowe, czyli banki spółdzielcze i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe. Ich przedmiot działania związany jest z funkcjonowaniem na rynku finansowym m.in. przyjmują one bowiem depozyty i udzielają kredytów, a także świadczą usługi płatnicze. Nie jest on identyczny, jak w przypadku banków komercyjnych – banki spółdzielcze – w zależności od wielkości ich kapitałów własnych są ograniczone terytorialnie w świadczeniu swoich usług, natomiast spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe mogą świadczyć swoje usługi wyłącznie na rzecz swoich członków, a żeby zostać ich członkiem trzeba być związanym więzią o charakterze zawodowym lub organizacyjnym zdefiniowaną w statucie kasy.  W związku z charakterem swojej działalności spółdzielnie finansowe podlegają obecnie nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego, a depozyty w nich zgromadzone do równowartości 100.000 EUR objęte są gwarancjami Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.

Spółdzielnie finansowe różnią się jednak od komercyjnych podmiotów działających na rynku usług finansowych, właśnie dlatego, że są spółdzielniami. W szczególności dobrze widać to w konstrukcji spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Mogą one świadczyć swoje usługi wyłącznie na rzec swoich członków. Nie są nastawione na zysk i nadwyżka bilansowa nie jest dzielona między ich członków, lecz służy bądź zasileniu funduszu zasobowego, bądź pokryciu straty z lat ubiegłych. Również w organach kas, jak w innych spółdzielniach każdy członek ma tylko jeden głos bez względu na liczbę posiadanych udziałów. Członkowie spółdzielni mogą także czynnie uczestniczyć w życiu spółdzielni, w tym przeglądać wszystkie jej istotne dokumenty, jeżeli nie zawierają one informacji chronionych tajemnicą, w szczególności tajemnicą zawodową. Do tego wykonywanie funkcji nadzorczych w kasach jest nieodpłatne. Kasy, tak jak wszystkie spółdzielnie podlegają przynajmniej raz na trzy lata lustracji. O ile w przypadku innych spółdzielni rolę tę pełnią związki rewizyjne, to w przypadku kas, jest to zadanie Kasy Krajowej. Członkowie kas, jako spółdzielcy mają dostęp do wyników lustracji i mogą weryfikować czy organy kasy, a zwłaszcza zarząd wykonują ewentualne wnioski polustracyjne.

Spółdzielnia jest zatem zupełnie inną formą prowadzenia działalności niż spółka, bo wiąże ona przede swoich członków i to ich potrzeby ma przede wszystkim zaspokajać. W Polsce patrzy się na spółdzielnie przede wszystkim z perspektywy spółdzielni mieszkaniowych i ich problemów, ale warto pamiętać, że nie jest to całość ruchu spółdzielczego w naszym kraju. Mimo różnic między różnymi formami spółdzielni, są one przede wszystkim właśnie spółdzielniami. Dobrze, że dostrzegli to także posłowie i zrezygnowali z tworzenia specjalnego ograniczenia kompetencji Krajowej Rady Spółdzielczej w odniesieniu do spółdzielni finansowych w nowym prawie spółdzielczym, w sytuacji gdy nie było to uzasadnione istotnymi różnicami w działalności tych spółdzielni w stosunku do innych typów spółdzielni. Samorządność w działalności spółdzielczej jest bowiem bardzo ważna. Warto pamiętać, że wszystkie spółdzielnie, ze względu na formę prowadzonej przez nie działalności, różniącej się od innych form prowadzenia działalności, traktowane są jako organizacje społeczne. Dotyczy to także spółdzielni finansowych, to jest banków spółdzielczych i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. Warto o tym pamiętać przy wszelkich dyskusjach dotyczących kształtu regulacji ustawowej dla różnych typów i form działalności prowadzonych przez spółdzielnie.

Paweł Pelc

żródło: Stefczyk.info

Designed By KSKOK | All Rights Reserved.