29 czerwca zakończyła się w Gdyni 26 Krajowa Konferencja Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych. Rok temu Konferencja odbywała się na Jasnej Górze. Z tej okazji Poczta Polska wyemitowała znaczek z wizerunkiem wielkiego Polaka i spółdzielcy Franciszka Stefczyka, patrona spółdzielczych kas.
Do polskiej, spółdzielczej tradycji nawiązał w tym roku, w swoim liście skierowanym do uczestników Konferencji, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda: „(…) w okresie dwudziestolecia międzywojennego, spółdzielczość – w tym działalność spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych – była podstawą rozwoju i jednym z filarów przedsiębiorczości. Dziś, gdy obchodzimy stulecie odzyskania niepodległości, nie sposób nie wspomnieć o zasługach Franciszka Stefczyka i spółdzielczości finansowej, która jeszcze w czasach zaborów dawała Polakom niezależność i była zawsze związana z nurtem niepodległościowym a potem ułatwiała budowę suwerennego państwa, z silną gospodarką i potencjałem rozwoju. Kasy Stefczyka zapewniały poczucie bezpieczeństwa i budziły zaufanie, którego źródłem była głęboka świadomość, że nam Polakom przyświeca wspólny cel: dobro i pomyślność Ojczyzny” – podkreślił prezydent.
Jerzy Jankowski, przewodniczący Zgromadzenia Ogólnego Krajowej Rady Spółdzielczej poinformował uczestników konferencji, że Krajowa Rada Spółdzielcza przyznała trzem instytucjom systemu SKOK odznaki „Za Zasługi dla Spółdzielczości”. Otrzymali je: Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa, centralna instytucja systemu SKOK oraz Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa Ziemi Rybnickiej i SKOK im. Franciszka Stefczyka. SKOK Ziemi Rybnickiej powstała w 1993 roku przy kopalni Dębieńsko w Czerwonce-Leszczynach z inicjatywy lokalnych działaczy NSZZ Solidarność i pierwotnie nosiła nazwę SKOK przy KWK Dębieńsko. Dziś jest Kasą w wielooddziałową, działającą na terenie czterech województw. Wysoką jakość usług świadczonych przez SKOK Ziemi Rybnickiej oraz jego społeczne zaangażowanie odzwierciedlają liczne wyróżnienia oraz nagrody. SKOK im. Franciszka Stefczyka czyli Kasa Stefczyka to jedna z największych spółdzielni w Polsce. Powstała 25 lat temu i wówczas korzystała z doświadczeń wielu unii kredytowych całego świata a dziś dzieli się swoimi osiągnięciami z innymi – w szczególności z inicjatorami odradzania się spółdzielczości w krajach byłego bloku sowieckiego.
Spółdzielcze kasy przyznają corocznie również własne nagrody – Feniksy. Jej laureatami byli między innymi prof. Lech Kaczyński, marszałek sejmu Marian Płażyński i Przemysław Gosiewski, uczestnicy pamiętnego lotu na katyńskie uroczystości, który pochłonął elitę polskiego narodu. W tym roku Feniksy otrzymali: profesor Adam Jedliński (pośmiertnie) – wieloletni przewodniczący Rady Nadzorczej Kasy Krajowej, wykładowca akademicki i wybitny teoretyk prawa spółdzielczego oraz Kazimierz Janiak, prezes zarządu Stowarzyszenia Krzewienia Edukacji Finansowej. Rozstrzygnięto także konkursu dla tych, którzy za jakiś czas mają szansę stać się następcami laureatów Feniksa. Krajowy konkurs dla młodych profesjonalistów i działaczy ruchu SKOK organizowany jest corocznie przez KSKOK i stanowi eliminacje do międzynarodowej edycji konkursu organizowanego przez Światową Radę Związków Kredytowych z siedzibą w Madison: „WOCCU Young Credit Union Professionals”. Zwycięzcami konkursu Młodych Specjalistów w tym roku zostali dr Dominik Bierecki oraz Łukasz Kanik.
Rafał Matusiak, prezes Kasy Krajowej w swym wystąpieniu programowym wygłoszonym podczas sesji plenarnej nawiązał wprost do hasła Konferencji: SKOK na polskiej fali dodając: ale zawsze z pamięcią o celu, dla realizacji którego powołaliśmy Kasy – pomocy drugiemu człowiekowi.
Marynarze na morzu często zawierzali swój los Bogu – mówił dalej prezes. Nasza ufność wynika z wartości, które wyznajemy i zasad, którymi się kierujemy. Ta ufność spowodowała, że rok temu, na Jasnej Górze zawierzyliśmy ponownie Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe opiece Matki Bożej. Okazją do tego było dwudziestopięciolecie powstania samopomocowego ruchu społecznego, który przekształcił się później w zorganizowany system SKOK. Wszyscy doskonale pamiętamy jak powstawał nasz ruch: najpierw lokalne działania obejmujące szybko coraz większą liczbę ludzi i oparte na prostej logice samopomocy finansowej: pomogę Tobie a Ty pomożesz mnie, potem konsolidacja ruchu, przyjęcie prawnych ram działania a następnie, już wolniejsze, budowanie całościowego systemu zapewniającego sprawne i efektywne zarządzanie i realizację różnorodnych potrzeb. Z działania niewielkich grup inicjatywnych zrodził się w efekcie sektor Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych, funkcjonujący dziś jako odrębna, istotna część polskiego rynku finansowego. Potrzeba zorganizowania czegoś, co pozwoliłoby w realny i bezpośredni sposób zapewnić sobie i innym stabilność i bezpieczeństwo finansowe rodziła się oddolnie, spontanicznie, w różnych środowiskach, zakładach pracy i parafiach całej Polski. Kasy uczyły oszczędzać ale i rozważnie pożyczać.
Wysoki poziom zaufania społecznego do Kas, zbudowany przez te ćwierć wieku przyniósł wspaniałe owoce Przetrwaliśmy wszystkie skierowane w nas ataki. Tak zmasowanej nagonki motywowanej politycznie nie przetrwałaby żadna komercyjna instytucja finansowa.
Ludzie, którzy 26 lat temu zakładali pierwsze SKOK-i nadal działają. Ich wiedza, doświadczenie i pamięć o naszych początkach to ogromny kapitał do ponownego zainwestowania. Ale przychodzą też ludzie nowi, młodsi i okazuje się, że idea jest nadal żywa i nośna. Oni przynoszą inne doświadczenia, często reprezentują na co dzień inny stosunek do otaczającej nas rzeczywistość. Niemniej jednak idea SKOK również dla nich jest atrakcyjna. Musimy ciągle uczyć się jak ten potencjał wykorzystywać ale również i tego – jak być atrakcyjnym, ciekawym partnerem finansowym dla młodszej części społeczeństwa.
Co łączy ludzi w SKOK-ach? Jaka jest istota skokowskiej więzi członkowskiej? Autentycznej więzi. Nie mogę oprzeć się wrażeniu, że w SKOK-ach dotykamy, czy dotknęliśmy istoty kilku najważniejszych dla większości Polaków czynników, które oni uznają za ważne i które stanowią niezwykle mocne spoiwo: patriotyzm, emocjonalnie przyjmowany i głęboko zakorzeniony chrześcijański system wartości, wspólnotowość a w tym znaczące miejsce dla roli rodziny w życiu i przy wyborach Polaków.
To wszystko razem przekłada się na specyficzną ale powszechną akceptację ideałów spółdzielczości (mimo niekorzystnych, historycznych skojarzeń i doświadczeń związanych z tą formą gospodarowania) gdzie biznes, własna korzyść (interes) i indywidualizm (podobno trwałe cechy Polaków) nie są ostentacyjnie eksponowane ani w istocie tak ważne dla podejmowanych wyborów jak wartości przywołane przeze mnie przed chwilą. Trzeba też zwrócić uwagę na problem równowagi wymienionych przeze mnie czynników. Wydaje się ona konieczna dla zachowania całości. Osłabienie jednego z tych czynników osłabia pozostałe i czyni układ niestabilnym.
Korzystając z obecności na naszej konferencji gości z Krajowej Rady Spółdzielczej chcę publicznie podziękować środowiskom polskich spółdzielców i Krajowej Radzie za wsparcie dla naszych wysiłków w celu uzyskania legislacyjnych rozwiązań mogących wpłynąć na ostateczny kształt i przyszłość samopomocowej spółdzielczości finansowej w Polsce.
Korzystając z obecności parlamentarzystów i przedstawicieli rządu pragnę zaapelować o pilne podjęcie prac zmierzających do naprawienia ustawy o skok. Ustawę trzeba dostosować do specyfiki Kas, dając im otoczenie prawne, w którym będą mogły się odbudować i dalej rosnąć. I wierzę, że jest to możliwe w dyskusji z Rządem, który tak wiele uwagi i atencji poświęca temu co polskie, co rodzime i stworzone rękami Polaków.
Przed nami nowe wyzwania. Najważniejsze wśród nich to na pewno wyjście naprzeciw tendencjom cyfryzacji usług finansowych. Będzie to wymagało kolejnych działań i wysiłków ale podstawy prawne do naszej obecności w tym obszarze zostały przygotowane dzięki aktywności Kasy Krajowej w procesie legislacyjnym. Zagadnienia związane ze specyfiką Kas stały się również elementem minimum programowego dla szkół ponadpodstawowych w oparciu o decyzję Ministerstwa Edukacji Narodowej a Kasa Krajowa wraz ze Stowarzyszeniem Krzewienia Edukacji Finansowej z Gdyni są partnerem merytorycznym Ministerstwa w tym zakresie.
